PODSUMOWANIE ROKU 2013, CZYLI ZAGRANICZNE FESTIWALE DOKUMENTALNE W LICZBACH
W 2013 roku polskie filmy dokumentalne gościły w programach festiwali filmowych na całym świecie niemal 480 razy, zdobywając ponad 50 nagród, w tym trofea tak prestiżowe jak Grand Jury Prize na festiwalu Sundance. Polska kinematografia dokumentalna była też gościem specjalnym kanadyjskiego festiwalu Hot Docs, a jej najnowsze dokonania, prezentowane były na targach Sunny Side of the Doc. Zapraszamy na podsumowanie roku 2013 w polskim dokumencie.
Rok 2013 przyniósł polskiemu kinu dokumentalnemu wiele powodów do radości. Jak wiele? Redakcja Polish Docs po raz kolejny dokonała zestawienia zagranicznych festiwalowych pokazów i nagród zdobytych przez polskie dokumenty, aby się o tym przekonać. Poniżej prezentujemy wyniki naszych wyliczeń.
W ciągu minionych dwunastu miesięcy ponad 140 polskich produkcji dokumentalnych zaproszonych zostało do udziału w festiwalach filmowych prawie 480 razy. Ponad 300 z wspomnianych 480 pokazów stanowiły projekcje konkursowe. W sumie polskie filmy dokumentalne mieli okazję oglądać widzowie ponad 250 festiwali filmowych na całym świecie – od sąsiednich Czech, Niemiec, Ukrainy i Rosji, poprzez Francję, Włochy, Hiszpanię, USA i Kanadę, aż po odległą Australię i egzotyczną Nową Kaledonię.
O miano frekwencyjnego rekordzisty festiwalowego pełnometrażowy "Fuck for forest" Michała Marczaka, pokazany na blisko 50 zagranicznych festiwalach rywalizował w 2013 roku z dwoma dokumentami krótkometrażowymi: „Gwizdkiem” Grzegorza Zaricznego, pokazanym na 31 międzynarodowych festiwalach i „Rogalikiem” Pawła Ziemilskiego, z 30 festiwalowymi projekcjami na koncie. Dużą liczbą pokazów mogą się też poszczycić: „Mój dom” Magdaleny Szymków - 19 pokazów, ubiegłoroczny triumfator – „Co raz zostało zapisane” Martina Ratha, wyświetlony w tym roku 17 razy, „Życie stylem dowolnym” Adama Palenty – 16 razy, „Ojciec i syn” Pawła Łozińskiego – 15 razy, animowane „Papierowe pudełko” Zbigniewa Czapli – 12 razy oraz „Punkt wyjścia” Jagody Szelc – 11 razy. Po 10 projekcji mają na koncie „Argentyńska lekcja” Wojciecha Staronia” i „Obóz” Tomasza Jeziorskiego
Ubiegły rok był dla polskiego dokumentu szczególnie udany pod względem ilości nagród – nasze produkcje zdobyły w 2013 roku ponad 50 trofeów. Najczęściej nagradzanym polskim filmem dokumentalnym był w 2013 roku „Gwizdek” z 7 trofeami na koncie. Sześcioma nagrodami może pochwalić się film „Uwikłani” Lidii Dudy, czterema – „Rogalik” trzema zaś – „Ojciec i syn” oraz „Życie stylem dowolnym”.
Jedną z najważniejszych nagród roku 2013 była bez wątpienia Grand Jury Prize przyznana „Gwizdkowi” w Konkursie Krótkometrażowym festiwalu Sundance. Pociągnęła ona za sobą serię innych nagród dla dokumentu Zaricznego, który uznany został za najlepszy film na festiwalach ZINEBI i Documenta Madrid w Hiszpanii, Open City Doc Fest w Londynie, Febiofest na Słowacji oraz na festiwalu w Wilnie.
Polskie produkcje dokumentalne podbiły festiwal DOCSDF w Meksyku, gdzie za najlepszy dokument krótkometrażowy uznano „Niebiańskie jezioro” Diany Aszyk, a za najlepszy dokument telewizyjny - „Uwikłanych” Lidii Dudy oraz festiwal Cinema Verite w Iranie, gdzie najlepszym filmem wybrany został „Abu Haraz” Macieja J. Drygasa, a Nagrodę Specjalną Jury zdobył „Ojciec i syn” Pawła Łozińskiego. „Uwikłani” oraz „Ojciec i syn” nagradzane były w tym roku wyjątkowo często. Film Lidii Dudy zdobył, między innymi, nagrodę TRT Documentary Awards, a dokument Pawła Łozińskiego uznany został za najlepszy film Moskiewskiego Festiwalu Filmowego oraz festiwalu „Listapad” w Mińsku.
Jeden z frekwencyjnych rekordzistów - „Rogalik” zwyciężył na hiszpańskim festiwalu Alcine, a film Anety Kopacz „Joanna” – zdobył Nagrodę Młodego Jury na festiwalu DOK. Leipzig oraz nagrodę Silver Eye na targach East Silver. Warto wspomnieć również o prestiżowej nagrodzie Spotlight Award przyznanej „Argentyńskiej lekcji” Wojciecha Staronia oraz o nominacji do Nagrody IDFA dla „Naszej klątwy” Tomasza Śliwińskiego.
Tyle o nagrodach zagranicznych. W Polsce po raz pierwszy w historii włączono dokumenty do rywalizacji o Polskie Nagrody Filmowe Orły. Pierwszą nagrodę Orłów dla Najlepszego Dokumentu odebrał Jacek Bławut za „Wirtualną wojnę”.
W 2013 roku dzięki działaniom promocyjnym Krakowskiej Fundacji Fillmowej udało się zorganizować dwa przeglądy polskiej kinematografii dokumentalnej – na festiwalach Hot Docs w Kanadzie oraz Dokubazaar w Słowenii, a także retrospektywę filmów Marcela i Pawła Łozińskich na festiwalu Dei Popoli we Włoszech.
Polska obecność na Festiwalu Hot Docs, odbywającym się na przełomie kwietnia i maja w Toronto, zaznaczona była w dwojaki sposób: przez program najnowszych polskich filmów dokumentalnych "Made in Poland”, na który złożyło się 11 tytułów oraz przez udział polskiej delegacji producentów na Hot Docs Forum - branżowej części festiwalu. Członkowie polskiej delegacji mieli szansę uczestniczyć w różnych wydarzeniach składowych Hot Docs Forum, między innymi Hot Docs Deal Maker, czy w Międzynarodowym Dniu Koprodukcyjnym.
Kilka miesięcy później – na przełomie września i października –specjalny program najnowszych dokonań polskich dokumentalistów, na który złożyło się 12 tytułów, zaprezentowany został podczas słoweńskiego festiwalu Dokubazaar.
Organizatorzy Festiwalu Dei Popoli we Florencji postanowili natomiast uhonorować Marcela i Pawła Łozińskich, przygotowując retrospektywę ich twórczości. W programie przeglądu znalazło się ponad 30 filmów, w tym 20 autorstwa Marcela Łozińskiego i 13 wyreżyserowanych przez jego syna – Pawła Łozińskiego.
W minionym roku już po raz siódmy Krakowska Fundacja Filmowa zorganizowała narodowe stoisko Polish Docs na Sunny Side of the Doc w La Rochelle – największych targach kina dokumentalnego w Europie. Jak co roku na polskim stoisku promowane były najnowsze polskie produkcje dokumentalne, a akredytowani producenci mieli szansę szukać pieniędzy na realizację swoich projektów i poszerzać międzynarodowe kontakty.
Tradycyjnie KFF przygotowała polskie programy filmowe Polish Docs na targach dokumentalnych Doc Shop podczas wspomnianego już festiwalu Hot Docs w Kanadzie, Docs for Sale podczas IDFA w Holandii, Doc Market podczas Thessaloniki Documentary Festival w Grecji, Doc Outlook podczas Visions du Reel w Szwajcarii, East Silver w Czechach czy DOK Market podczas DOK Leipzig w Niemczech. W ramach DOK. Leipzig odbyło się również, już po raz trzeci, spotkanie z najważniejszymi przedstawicielami branży dokumentalnej Polish Docs Meeting With Decision Makers, organizowane wspólnie przez KFF i Wajda Studio.
Wszystkie wydarzenia wspierał Polski Instytut Sztuki Filmowej.
LISTA NAGRÓD ZDOBYTYCH NA ZAGRANICZNYCH FESTIWALACH PRZEZ POLSKIE FILMY DOKUMENTALNE W 2013 ROKU*
18kg, reż. Kacper Czubak
DOXA Documentary Film Festival, Kanada - Short Documentary Award
3 dni wolności, reż. Łukasz Borowski
12th Euganea Film Festival, Włochy - International Short Documentary Mention
Abu Haraz, reż. Maciej Drygas
Cinema Verite - Iran International Documentary Film festival, Iran - Best Full-Length Documentary
Aleksander, reż. Anka i Wilhelm Sasnal
CPH:DOX, Dania - Special Mention
Argentyńska lekcja, reż. Wojciech Staron
Cinema Eye Honors, USA - Spotlight Award
Panazorean International Film Festival International Prize, Portugalia- Best Long/Medium Feature-Length Film
Bad Boy. Cela dla niebezpiecznych, reż. Janusz Mrozowski
13th Belfast Film Festival, Irlandia - The Maysles Brothers Award
Co raz zostało zapisane, reż. Matin Rath
5th Annual Wallabout Film Festival, USA - Best Cinematography
Hot Media International Film Festival, USA - Best Documentary Short
Fuck for forest, reż. Michał Marczak
Sheffield Doc/Fest - Sheffield Green Award Special Mention
Gwizdek, reż. Grzegorz Zariczny
Open City Docs Fest 2013, Wielka Brytania - Best Short Documentary
18th Vilnius International Film Festival, Litwa - Best Short Film
20th Febiofest International Film Festival, Słowacja - Best Short Film
10th Documenta Madrid, Hiszpania - First Prize of the Jury
55th ZINEBI International Festival of Documentary and Short Film of Bilbao, Hiszpania - Golden Mikeldi for Documentary
Sundance Film Festival 2013, USA - Grand Jury Prize
43nd Molodist International Film Festival, Ukraina - Special Mention
I want (no) reality // Needcompany on Life and Art, reż. Ana Brzezińska
13th Festival du Film sur l'Art, Francja - Centre du Film sur l’Art Award
Joanna, reż. Aneta Kopacz
Dok Leipzig, Niemcy - Prize of the Youth Jury
Targi East Silver, Czechy - Silver Eye Award
Kiedyś będziemy szczęśliwi, reż. Paweł Wysoczański
Jameson Cinefest, Węgry - Best Documentary
Lewa połowa twarzy, reż. Marcin Borkiewicz
Festival dei Popoli – International Documentary Film Festival, Włochy - Syracuse University in Florence Award
Miłość, reż. Filip Dzierżawski
25th Polish Film Festival in America, USA - Discovering Eye
Mój dom, reż. Magdalena Szymków
Festival of Migrant Film, Słowenia - Best Short Film
Mundial. Gra o wszystko, reż. Michał Bielawski
14th Polish Film Festival in Los Angeles, USA - Hollywood Eagle Documentary Award
Nasza klątwa, reż. Tomasz Śliwiński
IDFA 2013, Holandia - Nomination for IDFA Award
Niebiańskie jezioro, reż. Diana Aszyk
8th DOCSDF 2013, Meksyk - Best International Short Documentary
Ojciec i syn, reż. Paweł Łoziński
Minsk International FF "Listapad”, Białoruś - Grand Prix for Best Documentary Film
Moscow Film Festival, Rosja - Silver George for the Best Film of the Documentary Competition
Cinema Verite - Iran International Documentary Film Festival, Iran - Special Jury Award
Phnom Penh Lullaby, reż. Paweł Kloc
Cine-Doc Tbilisi, Gruzja - Special Jury Prize
Punkt wyjścia, reż. Jagoda Szelc
Bansko Filmfest 2013, Bułgaria - Special Jury Mention
Rogalik, reż. Paweł Ziemilski
43rd ALCINE International Film Festival, Hiszpania - 1st Prize European Competition
59th International Short Film Festival Oberhausen, Niemcy - Special Mention
9th International Documentary Film Festival ZAGREBDOX, Chorwacja - Special Mention
22nd DokumentArt Film Festival, Niemcy - The Award of the Student Union Greifswald
Sceny sprzed, reż. Aleksandra Maciuszek
Targi East Silver, Czechy - Silver Eye Award
Sonda o kobietach, reż. Mateusz Głowacki
6th Central and Eastern European Film Festival, Luksemburg - Audience Award
Sztuka znikania, reż. Bartek Konopka, Piotr Rosołowski
17th Jihlava Documentary Film Festival, Czechy - Silver Eye Special Mention
RIDM – Rencontres internationales du documentaire de Montréal 2013, Kanada - Special Mention
Uwikłani, reż. Lidia Duda
TRT Documentary Awards, Turcja - Best Documentary Film
8th DOCSDF 2013, Meksyk - Best Television Documentary
New York Festivals, USA - Silver Medal
25th Polish Film Festival in America, USA - Golden Teeth
Chicago International Film Festival, USA - Silver Hugo
One World - People in Need International Human Rights Film Festival 2013, Czechy - The Best Director Award
Wyrzutki, reż. Sławomir Grunberg
Robinson International Short Film Competition, USA - Grand Prix
20th Ann Arbor Polish Film Festival, USA- The Ewa Pieta Award for The Best Non-Feature Film
Życie stylem dowolnym, reż. Adam Palenta
4th BCN Sports Film Festival, Hiszpania -Best Short Film
31st Milano International FICTS FEST 2013, Włochy - Special Mention
DOXA Documentary Film Festival, Kanada - Youth Jury Honourable Mention
* Dane zgromadzone na podstawie informacji otrzymywanych od producentów, filmowców i festiwali przez Polish Docs. Jeśli wiecie Państwo o nagrodach zagranicznych dla polskich dokumentów, które nie znalazły się w tym zestawieniu, prosimy o nadsyłanie takich informacji do redakcji portalu: redakcja@polishdocs.pl